Động Cơ Điện 1 Chiều: Cấu Tạo, Nguyên Lý Hoạt Động Và Phương Pháp Khởi Động

Bạn có bao giờ thắc mắc rằng những chiếc quạt điện, máy giặt, xe máy, ô tô,... của chúng ta hoạt động như thế nào không? Câu trả lời nằm ở động cơ điện. Động cơ điện là một loại máy điện biến đổi năng lượng điện thành năng lượng cơ học. Có nhiều loại động cơ điện khác nhau, nhưng trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về động cơ điện 1 chiều.

1. Động cơ điện 1 chiều là gì?

Động cơ điện 1 chiều DC (DC là chữ viết tắt của cụm từ “Direct Current Motors” trong tiếng Anh) là một loại động cơ điều khiển bằng dòng điện có hướng được xác định. Hay theo cách nói về bản chất thì đây chính là loại động cơ hoạt động bằng nguồn điện áp DC điện áp 1 chiều.

Động cơ điện 1 chiều DC hoạt động sử dụng dòng điện 1 chiều

Động cơ điện 1 chiều là chính loại động cơ đồng bộ, hoạt động bằng cách sử dụng dòng điện 1 chiều. Ở loại động cơ 1 chiều, tốc độ quay của động cơ điện 1 chiều tỷ lệ thuận với nguồn điện áp đặt vào nó, và ngẫu lực quay cũng luôn tỷ lệ thuận đối với dòng điện. Dựa vào các đặc tính trên mà động cơ DC được xem như là thành phần không thể thiếu trong chế tạo máy móc kỹ thuật đòi hỏi mô men khởi động lớn.

2. Cấu tạo của động cơ điện 1 chiều

Động cơ điện 1 chiều được cấu tạo bởi Stator, Rotor, chổi than và cổ góp.

• - Stator của motor DC: Là phần đứng yên, được chế tạo sử dụng từ 1 hay nhiều cặp nam châm vĩnh cửu, có thể là nam châm điện.
• - Rotor: Là phần quay được, nó chính là lõi được quấn các cuộn dây nhằm mục đích tạo thành nam châm điện.
• - Chổi than (còn được gọi là brushes): Làm nhiệm vụ tiếp xúc và tiếp điện cho bộ phận cổ góp.
• - Cổ góp (còn được gọi là commutator): Thực hiện nhiệm vụ tiếp xúc và chia điện đều cho các cuộn dây ở trên phần rotor (phần quay). 

Cấu tạo của động cơ điện 1 chiều DC

3. Nguyên lý hoạt động của động cơ 1 chiều

Stato của motor điện 1 chiều thường là 1 hoặc gồm nhiều cặp nam châm vĩnh cửu, (có thể dùng bằng nam châm điện), còn rotor có các cuộn dây quấn và được nối với nguồn điện 1 chiều. Đồng thời, bộ phận chỉnh lưu có nhiệm vụ là làm đổi chiều dòng điện trong khi chuyển động quay của rotor là chuyển động liên tục. Bộ phận này sẽ gồm có 1 bộ cổ góp và 1 bộ chổi than được mắc tiếp xúc với cổ góp của động cơ.

Khi trục quay của một động cơ điện 1 chiều được kéo bằng 1 lực tác động từ bên ngoài, động cơ sẽ hoạt động tương tự như 1 chiếc máy phát điện 1 chiều để nhằm tạo ra một sức điện động cảm ứng có tên là Electromotive force (EMF). Trong hoạt động, phần rotor quay sẽ phát ra 1 điện áp (hay còn gọi là sức phản điện động) có tên là counter EMF (CEMF) hoặc còn được gọi là sức điện động đối kháng. 

Sức điện động này hoạt động tương tự như sức điện động được phát ra khi động cơ được sử dụng với chức năng giống như 1 chiếc máy phát điện. Lúc này, điện áp đặt trên động cơ sẽ gồm 2 thành phần chính là: sức phản điện động cùng với điện áp giáng tạo ra do điện trở ở bên trong của các cuộn dây phần ứng. 

Dòng điện chạy qua motor DC lúc này sẽ được tính bằng công thức sau: 

• I = (Vnguon Vphandiendong)/ Rphanung

Và công suất cơ sẽ được tính bằng công thức: 

• P = I * Vphandiendong

4. Phân loại các dạng động cơ điện 1 chiều

Căn cứ vào phương pháp kích từ, có thể thực hiện chia động cơ điện 1 chiều thành những loại nhỏ hơn dưới đây:

• Loại động cơ điện 1 chiều có kích từ độc lập.
• Loại động cơ điện 1 chiều với kích từ nối tiếp.
• Loại động cơ điện 1 chiều với kích từ song song.
• Loại động cơ điện 1 chiều với kích từ hỗn hợp, gồm có 2 cuộn dây kích từ, trong đó 1 cuộn mắc nối tiếp vào phần ứng, còn 1 cuộn mắc song song vào phần ứng của động cơ.
• Loại động cơ điện 1 chiều được kích từ bằng nam châm vĩnh cửu.

a) Động cơ điện 1 chiều kích từ độc lập

Khi nguồn 1 chiều chạy với công suất không đủ lớn thì mạch điện của phần ứng và mạch điện kích từ mắc vào trong 2 nguồn sẽ độc lập với nhau là một đặc tính cơ dễ nhận thấy của động cơ điện 1 chiều kích từ độc lập. Và khi đó, động cơ điện còn được gọi là động cơ điện 1 chiều có kích từ độc lập.

Sử dụng phương trình cân bằng điện áp của mạch điện trong phần ứng sau đây: Uư = Eư + (Rư + Rf) Iư. Trong đó: Uư là ký hiệu của điện áp phần ứng, còn V Eư là ký hiệu của sức điện động trong phần ứng, V Rư chính là điện trở mạch phần ứng, Iư là dòng điện của mạch điện phần ứng.

Sử dụng công thức: Rư = rư + rcf + rb + rct rư, có nghĩa là: Mđt = Mcơ = M u f 2 U R R . K. (K. ) u M Ф Ф. Đây chính là phương trình đặc tính cơ của loại động cơ điện một chiều hoạt động bằng kích từ độc lập. Giả thiết phần ứng đã được bù đủ thì khi đó từ thông không đổi (= const) thì các phương trình đặc tính cơ điện cùng với phương trình đặc tính cơ được xem là tuyến tính.

b) Động cơ điện 1 chiều kích từ song song

Quy ước chiều dòng điện vào động cơ là I, dòng điện phần ứng là Iư, dòng điện kích từ là Ikt thì sẽ được tính theo công thức: I = Iư + Ikt. Để mở máy, người ta sẽ thường dùng biến trở để mở máy (gọi là Rmở). 

Nhằm để điều chỉnh tốc độ của động cơ, người ta thường điều chỉnh Rđc để thay đổi dòng điện kích từ Ikt, đồng thời thay đổi cả từ thông Φ. Phương pháp này hiện đang sử dụng rất rộng rãi, tuy nhiên cần lưu ý rằng khi giảm từ thông Φ, có thể dòng điện trong phần ứng Iư sẽ tăng lên quá trị số cho phép.

c) Động cơ điện 1 chiều với kích từ nối tiếp

Động cơ điện một chiều kích từ nối tiếp là một loại động cơ điện một chiều, trong đó dòng điện mạch rotor và stator chạy qua các cuộn dây kích từ nối tiếp. Cả rotor và stator được nối tiếp và cùng chịu dòng điện.

Động cơ điện 1 chiều với kích từ nối tiếp có tốc độ biến thiên tuyến tính với dòng điện. Khi dòng điện tăng, tốc độ cũng tăng và ngược lại. Điều này có thể làm cho động cơ này phù hợp cho các ứng dụng đòi hỏi tốc độ biến thiên như cần cẩu nâng hạ.

Động cơ điện một chiều kích từ nối tiếp có khả năng cung cấp lực kéo mạnh trong giai đoạn khởi động và lúc đầu tải. Điều này làm cho nó phù hợp cho các ứng dụng đòi hỏi khởi động nặng như các phương tiện giao thông công cộng. 

Tuy nhiên, động cơ này có hiệu suất tương đối thấp so với các loại động cơ khác, đặc biệt là ở vùng tốc độ cao. Do đó, nó không phải là lựa chọn tốt cho các ứng dụng đòi hỏi hiệu suất cao.

Động cơ điện một chiều kích từ nối tiếp có các ưu điểm sau:

• Lực kéo khởi động mạnh mẽ.
• Tốc độ biến thiên tuyến tính với dòng điện.
• Cấu trúc đơn giản và giá thành thấp.

Nhược điểm của động cơ điện một chiều kích từ nối tiếp:

• Hiệu suất thấp.
• Không phù hợp cho các ứng dụng đòi hỏi hiệu suất cao và tốc độ ổn định.

Ứng dụng của động cơ điện một chiều kích từ nối tiếp:

• Cần cẩu nâng hạ và thiết bị nâng hạ khác.
• Các phương tiện giao thông công cộng như tàu điện ngầm, xe điện đường sắt.
• Máy công nghiệp như máy kéo, máy đào.

d) Động cơ điện 1 chiều với kích từ hỗn hợp

Động cơ điện một chiều với kích từ hỗn hợp (DC compound motor) là một loại động cơ điện một chiều, sử dụng cả kích từ loại dòng tăng và dòng giảm để tạo ra lực quay. Điều này được thực hiện bằng cách kết hợp cả kích từ loại dòng song song và dòng nối tiếp trong động cơ.

Đặc điểm của động cơ điện một chiều với kích từ hỗn hợp:

• Tốc độ: Tốc độ của động cơ điện một chiều với kích từ hỗn hợp phụ thuộc vào cả dòng điện và tải. Tuy nhiên, động cơ này có khả năng tự điều chỉnh tốc độ và duy trì tốc độ tương đối ổn định dưới tải biến thiên. Điều này làm cho nó phù hợp cho các ứng dụng yêu cầu tốc độ ổn định như các máy móc công nghiệp.
• Lực kéo: Động cơ điện một chiều với kích từ hỗn hợp có khả năng cung cấp lực kéo mạnh và ổn định. Điều này là do kết hợp cả kích từ dòng tăng và dòng giảm, tạo ra một lực quay mạnh mẽ. Điều này làm cho nó phù hợp cho các ứng dụng đòi hỏi khởi động nặng và lực kéo cao như máy kéo, máy nghiền.
• Hiệu suất: Động cơ điện một chiều với kích từ hỗn hợp có hiệu suất tương đối cao, đặc biệt là ở vùng tốc độ định mức. Điều này làm cho nó phù hợp cho các ứng dụng đòi hỏi hiệu suất cao và tiết kiệm năng lượng.

Ưu điểm của động cơ điện một chiều với kích từ hỗn hợp:

• Tốc độ ổn định dưới tải biến thiên.
• Lực kéo mạnh mẽ và ổn định.
• Hiệu suất cao.

Nhược điểm của động cơ điện một chiều với kích từ hỗn hợp:

• Cấu trúc phức tạp
• Giá thành cao hơn so với một số loại động cơ khác

Ứng dụng của động cơ điện một chiều với kích từ hỗn hợp:

• Máy công nghiệp như máy nghiền, máy kéo, máy bơm.
• Các thiết bị di chuyển như thang máy, cầu trục.
• Máy phát điện và các ứng dụng công nghiệp khác.

e) Động cơ điện 1 chiều với kích từ bằng nam châm vĩnh cửu

Động cơ điện một chiều với kích từ bằng nam châm vĩnh cửu (DC permanent magnet motor) là một loại động cơ điện một chiều sử dụng nam châm vĩnh cửu để tạo ra cả lực từ cố định và lực từ quay. Trong động cơ này, nam châm vĩnh cửu được sử dụng để tạo ra một trường từ cố định trong không gian làm quay cả rotor và stator.

Đặc điểm của động cơ điện một chiều với kích từ bằng nam châm vĩnh cửu:

• Tốc độ: Động cơ này có tốc độ ổn định và đáp ứng nhanh với thay đổi dòng điện đầu vào. Tốc độ quay của động cơ tỷ lệ thuận với dòng điện và ngược tỷ lệ nghịch với mức tải. Điều này làm cho nó phù hợp cho các ứng dụng đòi hỏi tốc độ biến thiên như các thiết bị tự động hóa và robot.
• Hiệu suất: Động cơ với kích từ bằng nam châm vĩnh cửu có hiệu suất cao hơn so với một số loại động cơ khác. Vì không có mất điện từ, không cần nguồn năng lượng bổ sung để tạo ra trường từ, điều này giúp tăng hiệu suất và giảm tổn thất năng lượng.
• Kích thước và trọng lượng: Sử dụng nam châm vĩnh cửu giúp giảm kích thước và trọng lượng của động cơ, làm cho nó dễ dàng tích hợp vào các thiết bị có kích thước hạn chế.

Ưu điểm của động cơ điện một chiều với kích từ bằng nam châm vĩnh cửu:

• Tốc độ ổn định và đáp ứng nhanh.
• Hiệu suất cao.
• Kích thước và trọng lượng nhỏ gọn.
• Không cần nguồn năng lượng bổ sung để tạo ra trường từ

5. Ứng dụng của động cơ điện 1 chiều 

Ngày nay, ứng dụng của động cơ điện 1 chiều rất đa dạng và đôi khi không thể thay thế bởi nguyên lý đặc biệt chỉ có ở động cơ điện 1 chiều. Nó được có mặt trong mọi lĩnh vực sản xuất công nghiệp và đời sống: dùng trong đài FM, ổ đĩa DC, trong tivi, máy công nghiệp, các loại máy in, máy photo,... 

Ngoài ra, động cơ điện 1 chiều được sử dụng thông dụng trong ngành công nghiệp giao thông vận tải, trong các thiết bị cần điều khiển tốc độ quay thường xuyên, liên tục trong một phạm vi lớn.

Ứng dụng của động cơ điện 1 chiều hiện nay cũng rất đa dạng

6. Các phương pháp khởi động động cơ 1 chiều

a) Phương pháp mở máy động cơ điện 1 chiều bằng khởi động mềm

Điều khiển điện áp 1 chiều cấp cho động cơ thường sử dụng thiết bị khởi động mềm thyristors. Do vậy, cần giảm dòng khởi động và làm cho gia tốc của động cơ không bị tăng lên một cách đột ngột, hạn chế được sự sụt áp của biến áp trong khi động cơ đang khởi động.

Hầu hết các khởi động mềm của động cơ 1 chiều hiện nay đều đã có được thiết kế tích hợp sẵn các chức năng để bảo vệ động cơ để người dùng yên tâm sử dụng.

b) Phương pháp sử dụng biến tần để khởi động

Phương pháp sử dụng biến tần được giới chuyên môn đánh giá là toàn diện nhất. Bởi nó hạn chế được dòng khởi động và tích hợp nhiều tính năng an toàn, cụ thể như chế độ bảo vệ động cơ, tránh tình trạng, quá nhiệt, quá tải, quá áp, thấp áp, mất pha, lệch pha,...

Sử dụng biến tần để khởi động động cơ 1 chiều DC

Chế độ khởi động sử dụng biến tần êm ái, giúp bảo vệ cho các chi tiết máy quan trọng như hộp số, ổ bi, tang trống,... được tích hợp cùng rất nhiều công nghệ hiện đại khác như bộ điều khiển PID, chế độ làm sạch đường ống, giám sát mô men tải, khởi động bám, và từ đó, giúp bảo vệ toàn diện cho động cơ điện.

c) Phương pháp mở máy trực tiếp cho động cơ điện

Phương pháp này được đánh giá là phương pháp đơn giản nhất, khi mở máy trực tiếp thì dòng điện mở máy rất lớn và kéo theo momen mở máy cũng rất lớn.

Đây là phương pháp khá đơn giản, dễ thực hiện và chi phí thấp. Tuy nhiên, đối với động cơ trung bình và động cơ lớn thì quán tính của tải cũng lớn theo. Nhược điểm này gây kéo dài thời gian mở máy, gây cho động cơ điện phát quá nóng và gây ảnh hưởng lớn đến điện áp lưới điện bởi thời gian cần để giảm áp quá lâu.

7. Cách đảo chiều động cơ DC

Thực hiện đảo 2 dây kích từ, đây chính là động cơ đảo chiều rồi để điều khiển mạch đảo chiều motor DC. Hoặc cũng có thể đảo chiều phần ứng (roto) nhằm kích từ để tạo ra từ trường. Vấn đề dòng điện nối tiếp hay song song đều không làm ảnh hưởng tới motor. 

Đối với motor DC, kích từ sẽ được chia ra làm 2 cuộn dây với 4 đầu dây đó là F1, F2, F3, F4. Nếu mắc nối tiếp thì nối F2 với F3, còn F1, F4 sẽ nối tới bộ điều khiển. Trường hợp nối song song thì nối F1 với F2 , F3 sẽ nối với F4 và các đầu nối F1F2 cùng với F3F4 để đưa về bộ điều khiển.

Chổi than của motor 1 chiều thường bị mòn và sinh ra tia lửa điện gây hư hỏng phần cổ góp. Do vậy, phải định kỳ kiểm tra phần chổi than và cổ góp của motor, thường xuyên tra mỡ đầy đủ vào 2 ổ bi 2 ở đầu trục cho motor.

Sơ đồ đảo chiều động cơ 1 chiều DC nối tiếp có chổi than

Một ví dụ cụ thể về cách đảo chiều đông cơ DC: 1 động cơ điện 1 chiều có tốc độ 10.000rpm thì  dòng điện là 1Ampe, hồ quang khi chạy với tốc độ tối đa vừa phải. Nếu điều chỉnh được vị trí chổi than của động cơ thì: động cơ chạy với tốc độ thuận chiều kim đồng hồ là 11.000rpm, dòng điện 0,8 ampe. Lúc này, động cơ có tốc độ chạy ngược chiều kim đồng hồ với 9.000rpm, dòng điện đạt 1,2 Ampe.

Sau đây là các loại động cơ 1 chiều thông dụng nhất:

a) Động cơ 1 chiều DC trục thẳng

• Công suất từ 15w đến 450w
• Đường kính trục ra: 12mm, 15mm, 22mm
• Tốc độ quay: 1100 vòng khi đấu điện 12V hoặc 2350 vòng khi đấu điện 24V

Sau đây là ảnh minh họa motor 1 chiều DC trục thẳng công suất 450w

• Đường kính trục motor: 11 mm
• Kích thước mặt vuông motor: 90x90mm

b) Động cơ 1 chiều DC trục vuông góc

• Công suất từ 60w đến 370w
• Đường kính trục ra: 15mm
• Tốc độ quay: từ 470 vòng - 30 vòng/phút
• Tỷ số truyền thường dùng: 10, 20, 30, 40, 50, 60
• Trục ra vuông góc cốt dương, hoặc âm

Sau đây là ảnh minh họa động cơ 1 chiều trục vuông góc loại ra dương công suất 450w

• Đường kính cốt trục: 15mm
• Rãnh cavet: 5m

Sau đây là ảnh minh họa Động cơ 1 chiều DC trục vuông loại ra âm công suất 450w

• Đường kính trục âm: 17mm
• Rãnh cavet: 5 mm
• Mã hàng hộp giảm tốc: 5GN

c) Motor 1 chiều DC trục vuông góc RV

• Công suất từ 60w đến 370w
• Đường kính trục ra: 14mm, 18mm
• Tốc độ quay: từ 470 vòng - 6 vòng/phút
• Tỷ số truyền thường dùng: 10, 20, 30, 40, 50, 60, 80, 100
• Trục ra vuông góc cốt dương

Dưới đây là ảnh minh họa motor 1 chiều DC công suất 450w lắp hộp số RV

• Đường kính trục ra: 14mm
• Lắp với hộp số chịu tải NMRV size 30

d) Motor 1 chiều DC trục vuông góc, NMRV

• Đường kính trục ra: 18mm
• Gắn với hộp số NMRV size 40

e) Động cơ 1 chiều DC mặt bích

• Đường kính cốt trục ra 18mm
• Kích thước mặt bích: 60x130mm

Việc sử dụng động cơ điện 1 chiều đã mang lại nhiều thành quả trong các lĩnh vực của đời sống xã hội hiện đại và chưa dừng lại ở đó. Do vậy, việc đầu tư tìm hiểu kỹ lưỡng về nó để phát triển nhiều ứng dụng tiên tiến phục vụ nhu cầu của con người thời công nghệ cao ngày nay là vô cùng sáng suốt. 

8. Các loại động cơ điện 1 chiều thông dụng

Các loại động cơ điện 1 chiều thông dụng được phân loại dựa trên phương pháp kích từ, bao gồm:

• Động cơ điện 1 chiều kích từ độc lập

Động cơ điện 1 chiều kích từ độc lập là loại động cơ có cuộn dây kích từ và cuộn dây phần ứng được cấp nguồn từ hai nguồn điện khác nhau. Điều này cho phép người dùng điều chỉnh tốc độ quay của động cơ bằng cách thay đổi điện áp hoặc dòng điện cấp cho cuộn dây kích từ.

• Động cơ điện 1 chiều kích từ song song

Động cơ điện 1 chiều kích từ song song là loại động cơ có cuộn dây kích từ và cuộn dây phần ứng được mắc song song với nhau. Tốc độ quay của động cơ này tỷ lệ thuận với tổng điện áp cấp cho hai cuộn dây.

• Động cơ điện 1 chiều kích từ nối tiếp

Động cơ điện 1 chiều kích từ nối tiếp là loại động cơ có cuộn dây kích từ và cuộn dây phần ứng được mắc nối tiếp với nhau. Tốc độ quay của động cơ này tỷ lệ thuận với dòng điện cấp cho cuộn dây kích từ.

• Động cơ điện 1 chiều kích từ hỗn hợp

Động cơ điện 1 chiều kích từ hỗn hợp là loại động cơ có cả cuộn dây kích từ song song và cuộn dây kích từ nối tiếp. Tốc độ quay của động cơ này tỷ lệ thuận với tổng điện áp cấp cho hai cuộn dây kích từ.

9. Ứng dụng của động cơ điện 1 chiều trong thực tế

Động cơ điện 1 chiều được ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực của đời sống, bao gồm:

• Trong máy móc công nghiệp

Động cơ điện 1 chiều được sử dụng trong nhiều loại máy móc công nghiệp, chẳng hạn như máy công cụ, máy dệt, máy in, máy móc đóng gói,... Động cơ điện 1 chiều có thể được điều chỉnh tốc độ quay một cách linh hoạt, đáp ứng tốt các yêu cầu của các ứng dụng công nghiệp.

• Trong các thiết bị gia dụng

Động cơ điện 1 chiều được sử dụng trong nhiều thiết bị gia dụng, chẳng hạn như quạt điện, máy hút bụi, máy xay sinh tố, máy rửa chén,... Động cơ điện 1 chiều có kích thước nhỏ gọn, tiết kiệm năng lượng, phù hợp với các thiết bị gia dụng.

• Trong giao thông vận tải

Động cơ điện 1 chiều được sử dụng trong một số loại phương tiện giao thông, chẳng hạn như tàu điện ngầm, xe điện, xe nâng,... Động cơ điện 1 chiều có lực kéo mạnh, đáp ứng tốt các yêu cầu của các phương tiện giao thông.

10. Bảo dưỡng và sử dụng động cơ điện 1 chiều

Để động cơ điện 1 chiều hoạt động tốt và bền bỉ, cần chú ý đến việc bảo dưỡng và sử dụng đúng cách. Một số lưu ý khi bảo dưỡng và sử dụng động cơ điện 1 chiều bao gồm:

• Kiểm tra và thay thế chổi than định kỳ

Chổi than là một bộ phận quan trọng của động cơ điện 1 chiều. Khi chổi than bị mòn, sẽ gây ra các hiện tượng như đánh lửa, giảm tốc độ quay,... Do đó, cần kiểm tra và thay thế chổi than định kỳ, theo khuyến cáo của nhà sản xuất.

• Tra dầu mỡ cho động cơ

Dầu mỡ giúp bôi trơn các bộ phận chuyển động của động cơ, giúp động cơ hoạt động êm ái và bền bỉ. Do đó, cần tra dầu mỡ cho động cơ định kỳ, theo khuyến cáo của nhà sản xuất.

• Cách bảo quản động cơ

Tránh để động cơ bị ẩm ướt, bụi bẩn. Nếu động cơ bị ẩm ướt, cần lau khô ngay lập tức. Nếu động cơ bị bụi bẩn, cần vệ sinh sạch sẽ.

Trên đây là một số nội dung bổ sung cho bài viết "Động cơ điện 1 chiều". Các nội dung bổ sung này giúp bài viết trở nên đầy đủ và chi tiết hơn, đáp ứng tốt hơn nhu cầu tìm kiếm thông tin của người đọc.

11. Cấu tạo của động cơ điện 1 chiều

Động cơ điện 1 chiều bao gồm các bộ phận chính sau:

• Stator

Stator là bộ phận cố định của động cơ, bao gồm các cuộn dây kích từ. Cuộn dây kích từ có thể được làm bằng nam châm vĩnh cửu hoặc nam châm điện.

• Phần ứng

Phần ứng là bộ phận quay của động cơ, bao gồm các cuộn dây phần ứng. Cuộn dây phần ứng được nối với nguồn điện để tạo ra lực điện từ.

• Cổ góp

Cổ góp là bộ phận chuyển đổi dòng điện xoay chiều thành dòng điện một chiều. Dòng điện một chiều này được sử dụng để cung cấp cho cuộn dây phần ứng.

• Chổi than

Chổi than là bộ phận tiếp xúc với cổ góp, giúp truyền điện từ nguồn điện đến cuộn dây phần ứng.

12. Nguyên lý hoạt động của động cơ điện 1 chiều

Khi dòng điện chạy qua cuộn dây kích từ, sẽ tạo ra từ trường. Từ trường này tác dụng lên cuộn dây phần ứng, tạo ra lực điện từ. Lực điện từ này làm cho cuộn dây phần ứng quay.

Tốc độ quay của động cơ điện 1 chiều tỷ lệ thuận với điện áp cấp cho cuộn dây phần ứng. Ngược lại, mô-men xoắn của động cơ điện 1 chiều tỷ lệ thuận với dòng điện cấp cho cuộn dây phần ứng.

13. Các phương pháp điều khiển tốc độ động cơ điện 1 chiều

Có nhiều phương pháp điều khiển tốc độ động cơ điện 1 chiều, bao gồm:

• Điều khiển điện áp cấp cho cuộn dây phần ứng

Phương pháp này được sử dụng phổ biến nhất. Khi giảm điện áp cấp cho cuộn dây phần ứng, tốc độ quay của động cơ sẽ giảm.

• Điều khiển dòng điện cấp cho cuộn dây kích từ

Phương pháp này ít được sử dụng hơn. Khi giảm dòng điện cấp cho cuộn dây kích từ, tốc độ quay của động cơ sẽ tăng.

• Điều khiển bằng biến tần

Phương pháp này cho phép điều khiển tốc độ quay của động cơ một cách linh hoạt.

14. Các ưu điểm và nhược điểm của động cơ điện 1 chiều

Ưu điểm

• Có thể điều chỉnh tốc độ quay một cách linh hoạt.
• Có lực kéo mạnh.
• Tiết kiệm năng lượng.

Nhược điểm

• Có chi phí sản xuất cao.
• Độ bền thấp hơn động cơ điện không đồng bộ.

Kết luận

Động cơ điện 1 chiều là loại động cơ có nhiều ưu điểm, được ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực của đời sống. Tuy nhiên, động cơ điện 1 chiều cũng có một số nhược điểm, cần được khắc phục để nâng cao hiệu quả sử dụng.

Nội Dung Có Thể Bạn Quan Tâm:

• Motor 12v
• Motor 12v 15w DC
• Motor 12v 30w DC
• Motor 12v 40w DC
• Motor 12v 50w DC
• Motor 12v 60w DC
• Motor 12v 80w DC
• Motor 12v 100w DC
• Motor 12v 120w DC
• Motor 12v 150w DC
• Motor 12v 200w DC
• Motor 12v 250w DC
• Motor 12v 300w DC
• Motor 12v 350w DC
• Motor 12v 450W DC
• Động Cơ Điện 1 Chiều Và Động Cơ Điện Xoay Chiều Khác Gì Nhau
• Motor DC 12v 24v: Tốc Độ, Tính Năng, Ký Hiệu Mã Hàng
• Cách Đấu Điện Motor 1 Pha, Đấu tụ, Đảo Chiều Tùy Ý
• Biến Tần Điều Khiển Tốc Độ Motor 3 Pha, Lợi Ích, Khái Niệm
• Động Cơ Parma, Thương Hiệu Bán Chạy Nhất Việt Nam, Quy Mô Tập Đoàn
• Giá Motor 3 Pha Hitachi Toshiba Mitsubishi Nhật, ABB, Siemens Đức, Giá Quấn Lại Motor Toàn Quốc