Vòng Chắn Dầu Hộp Giảm Tốc, Cấu Tạo, Vật Liệu, Cách Phân Loại Và Sử Dụng

Phớt chắn dầu được biết đến là một bộ phận quan trọng của máy móc kỹ thuật, có vai trò chủ yếu là bảo vệ cho vòng bi bạc đạn bên trong kết cấu của hộp giảm tốc, giúp máy luôn hoạt động được ổn định và đem lại hiệu quả cao nhất. Vậy, thế nào là phớt chắn dầu? Nó có cấu tạo như thế nào? Cách phân biệt phớt chắn dầu và vòng chắn dầu như thế nào?

1. Khái niệm vòng chắn dầu hộp giảm tốc

Vòng chắn dầu hộp giảm tốc là một bộ phận vô cùng quan trọng đối với việc che chắn và bảo vệ vòng bi bạc đạn. Đúng như tên gọi của nó, công dụng chính của vòng chắn dầu là giúp ngăn không cho những dòng dầu mỡ bị chảy ra ngoài.

Đồng thời, phớt chắn dầu còn ngăn không cho bụi bẩn từ bên ngoài vào bên trong hộp giảm tốc. Trước khi quyết định chọn mua phớt chắn dầu, bạn nên chọn lựa sao cho phù hợp với kích thước của phớt cũng như ưu tiên chọn loại vòng phớt có hình thang.

Vòng chắn dầu hộp giảm tốc

Là một chi tiết yêu cầu phải có độ chính xác cao, cho nên vòng bi bạc đạn sẽ không thể làm việc tốt được khi nó và chất bôi trơn (dầu nhớt) bị nhiễm bẩn. Vì vòng bi đã có phớt che được bôi mỡ sẵn thường chỉ chiếm một tỷ lệ rất nhỏ trong các loại vòng bi bạc đạn được sử dụng, cho nên các trường hợp vòng bi thường bị hư hỏng sớm cũng xảy ra phổ biến. Vòng bi hư hỏng là do bị nhiễm bẩn, không được che chắn một cách hữu hiệu.

2. Tại sao phải sử dụng vòng phớt chắn dầu cho hộp giảm tốc?

Trong quá trình sử dụng hộp số giảm tốc (còn gọi là Gearbox) hoặc động cơ giảm tốc (còn gọi là Gear Motor), đôi khi chúng ta cần phải thay mới phớt chắn dầu (oil seal) vì nhiều lý do cơ bản như:

Do sử dụng quá lâu, cao su đã bị lão hóa, mép phốt đã bị nứt hoặc lò xo vòng bi bị tuột, bung ra, đứt,… sẽ gây ra hiện tượng bị rò rỉ dầu.

Khi sửa chữa, thay mới các chi tiết ở bên trong hộp số (chẳng hạn như nhông, trục, ổ bi,…) thì phải cạy phốt cũ ra, như vậy sẽ làm biến dạng, hư hỏng và không thể sử dụng lại được nữa. Vì vậy, khi ráp lại hộp số giảm tốc, bạn sẽ phải tiến hành thay phốt mới.

Nút thông hơi trên hộp số giảm tốc bị bít lại do bụi bẩn bám vào lâu ngày hoặc hộp số mới thay nhưng người sử dụng lại quên không tháo bỏ vòng cao su che kín ở đường thoát hơi nằm trên nút thông hơi.

Khi vận hành, do lực ma sát, hộp số bị nóng lên làm giãn nở to khối không khí ở bên trong hộp số, khiến cho áp suất tăng lên, thổi bay lật ngược lại phần mép làm kín của phớt chắn dầu gây rò dầu, khi đó cần thay phớt mới.

Cấu tạo của trục vào/ trục ra của hộp số thường có tầng bậc (tức là trục đặc) ngay trước vị trí của phớt, hoặc có mặt đầu (còn gọi là trục rỗng) ngay ở sát trước vị trí lắp đặt phốt. Do đó khi tiến hành đóng phốt vào, nếu không sử dụng những dụng cụ đặc biệt, mép phốt sẽ có khả năng bị vướng vào vai trục hoặc mặt đầu gây ra tình trạng lật mép, hỏng phốt hoặc rò rỉ dầu.

Do sử dụng quá lâu, cao su đã bị lão hóa, mép phốt đã bị nứt

3. Cấu tạo vòng chắn dầu hộp giảm tốc TA

Phớt chắn dầu đang được nhiều người ưa chuộng nhất hiện nay phải kể đến loại phớt bằng sắt có tên là TA, với 2 mặt sử dụng cho trục quay. Đây là thiết bị sử dụng đế chặn dầu ở 1 phía, phía còn lại sẽ có chức năng chặn bụi bẩn. Phớt chắn dầu được thiết kế theo kết cấu tổ hợp, bên ngoài 2 mặt của phớt sẽ được làm bằng kim loại siêu cứng, bên trong phớt chắn còn có 2 tấm thép để giúp tăng thêm tính chắn dầu của phớt. 

Phớt chắn dầu áp dụng cho các loại trục quay ở những động cơ yêu cầu kích thước lớn, có thể chịu được một lực áp suất tối đa vào khoảng 0.3 kg/ cm2. Đồng thời, phớt chắn dầu còn được sử dụng cho các loại máy móc có lớp bụi mịn ở một phía, phía còn lại là chất lỏng, có thể là dầu nhớt, đảm bảo phù hợp cho động cơ hoạt động trong môi trường bụi bẩn.

Hướng đóng của phớt chắn dầu trong hộp số giảm tốc

4. Vật liệu làm phớt chắn dầu hộp giảm tốc, những loại phổ biến trên thị trường

a) Vật liệu làm phớt chắn dầu hộp giảm tốc

Có thể nói rằng, các loại phớt chặn dầu thường tương đối đa dạng về chất liệu sản phẩm nếu muốn cho chúng sở hữu được đầy đủ những tính năng và công dụng hoàn hảo. Các vật liệu chủ yếu để làm nên phớt chắn dầu có thể kể đến những hợp chất như: NBR, Viton, FKM, Neoprene,...

Thông thường, phớt chắn dầu làm từ cao su NBR sẽ có sức chịu được nhiệt cao nhất là 120 độ C, song lại không thể chống chịu được với hóa chất. Nếu muốn chúng có khả năng chịu nhiệt, hóa chất mạnh đi kèm với sự mài mòn thì phải được làm bằng loại cao su tổng hợp có tên là FKM.

Dựa theo điều kiện cụ thể về nhiệt độ của môi trường mà các bạn có thể chọn cho phớt chắn dầu các vật liệu để cấu tạo thêm, chẳng hạn như silicon hay là cao su Neoprene.

b) Những loại phớt chắn dầu phổ biến trên thị trường

Phớt chắn dầu thương hiệu SKF: Là loại thiết bị chắn dầu được sản xuất bởi thương hiệu SKF có đến hơn 100 năm kinh nghiệm và thành tựu trong việc sản xuất các sản phẩm chắn dầu cho ngành công nghiệp. Sử dụng sản phẩm của nhãn hàng này, bạn sẽ được yên tâm vì dịch vụ tư vấn cũng như được cung cấp kiến thức cũng như trải nghiệm thực tế trong suốt quá trình phớt chắn dầu hoạt động.

Phớt chắn dầu thương hiệu NOK: Là loại thiết bị dùng để chắn dầu tương đối đa dạng về mẫu mã cũng như chất liệu, chẳng hạn như chất liệu cao su, inox, lò xo,…

Một trong những loại phớt chắn dầu phổ biến trên thị trường

5. Cách sử dụng vòng phớt chắn dầu hộp giảm tốc

Đối với nhà sản xuất, khi lắp ráp phớt chắn dầu, họ sẽ dùng dụng cụ đặc biệt (tiếng Anh: special tool) bao gồm:

1 ống nhựa có đường kính bên ngoài = đường kính của phần trục mà phớt chắn dầu được tiếp xúc và làm kín. Ống có 1 đầu thon nhỏ lại để cho phớt dầu dễ vào.

Một ống nhựa lớn hơn có phần bệ cùng với đường kính ngoài của bệ phải lớn hơn đường kính ngoài của chiếc phớt chắn một chút để có thể đóng phớt. Phương pháp này sẽ phát sinh điều bất tiện là mỗi dụng cụ chuyên dụng sẽ chỉ dùng cho 1 kích cỡ trục và phớt. Vì vậy, trong điều kiện máy móc như ở Việt Nam hiện tại thì rất khó thực hiện được phương pháp này.

Tuy nhiên, cho dù không có bộ dụng cụ đặc biệt ở trên, bằng kinh nghiệm thì chúng ta vẫn có thể lắp được phớt vào hộp số của động cơ một cách dễ dàng, nhanh chóng, chính xác và đạt được những yêu cầu kỹ thuật.

Phương pháp thực hiện:

• Bước 1: Lấy một miếng phim bằng nhựa dạng trong suốt (tốt nhất là bạn nên lấy miếng bìa kẹp hồ sơ có nhựa trong), hoặc miếng phim phổi, đem cắt và cuộn thành một đoạn ống có hình cone (côn) với chiều dài vào khoảng 10cm, có đường kính đầu phải lớn tương đương với đường kính của phần trục tiếp xúc với phớt, có đường kính của phần đầu nhỏ sẽ nhỏ hơn đường kính bên trong của phớt một chút.
• Bước 2: Dán phần mép phim chồng lên để tạo nên 1 chiếc ống bằng băng keo trong của loại mỏng.
• Bước 3: Lắp ống phim lên trên đầu trục, đẩy phần đầu lớn của ống sát vào bên trong ổ bi.
• Bước 4: Bôi mỡ cho phớt chắn dầu, đưa vào phía trong đầu nhỏ của ống, đẩy phớt trượt dọc theo đường ống đến vị trí nằm trên thân hộp số. Độ cứng của ống phim đủ để có thể nong ra cho phốt giãn từ từ cho đến khi kích thước bằng đường kính của phần trục mà nó cần tiếp xúc.
• Bước 5: Dùng một miếng gỗ và vát cho các cạnh thẳng (số đo vào khoảng 2 x 1 x 15cm) để đóng phớt chắn dầu vào từ từ. Nên đóng luân phiên nhau ở 3 điểm chia đều khoảng cách tính theo chu vi của phốt. Đóng đến khi nào mặt của phốt sẽ ngang bằng với thân hộp số. Chú ý quan sát để tránh đóng phớt vào quá sâu.
• Bước 6: Nhẹ nhàng rút phần ống phim ra.

Cách lắp ráp vòng phớt chắn dầu

Vậy là bạn đã hoàn thành việc lắp ráp phớt chắn dầu vào trong hộp giảm tốc. Cách thức lắp ráp này thực tế có các lợi điểm sau:

• Không phải tốn thêm chi phí để mua mới bộ dụng cụ đặc biệt.
• Không tốn thời gian đối với việc quản lý, cất giữ hay mang xách, di chuyển các dụng cụ đặc biệt.
• Dễ thực hiện thao tác một cách nhanh chóng.
• Chất lượng lắp ráp tương đối tốt, hiệu quả hoạt động cao.

6. Phân biệt vòng chắn dầu và vòng phớt dầu

Vòng phớt dầu:

• Có công dụng là ngăn không cho dầu nhớt bên trong bị chảy ra ngoài, đồng thời ngăn không cho bụi bẩn từ ngoài xâm nhập vào bên trong hộp giảm tốc. Thường chọn loại vòng phớt chắn dầu có hình thang.
• Vị trí lắp đặt: Thường được lắp tại các đầu ló ra của hộp số giảm tốc.

Vòng chắn dầu:

• Công dụng chính là không cho dầu và mỡ tiếp xúc trực tiếp với nhau.
• Kích thước: Bề rộng của vùng chắn vào khoảng 0 9mm, đây cũng chính là khe hở giữa phần vỏ hoặc ống lót cùng với mặt ngoài của vùng ren, kích thước cần lấy khoảng 0,02mm.

Để phân biệt vòng chắn dầu và vòng phớt dầu không hề đơn giản

Kết luận

Phớt chắn dầu có tác động và ảnh hưởng quan trọng đến hiệu suất hoạt động chung của hệ thống. Tuổi thọ và độ tin cậy cũng như hiệu suất của một bộ phận có thể được coi là đơn giản nhưng thực tế lại có thể tạo ra được sự khác biệt, đột phá cho sản phẩm cũng như hoạt động của máy móc. Và phớt chắn dầu là một dụng cụ như vậy, do đó, bạn cần chú ý những thông số kỹ thuật của máy móc để lựa chọn phớt cho đúng nhé.

Nội Dung Có Thể Bạn Quan Tâm:

• Quy Trình Bảo Dưỡng Hộp Số Giảm Tốc, Các Lỗi Thường Gặp, Nguyên Nhân, Cách Khắc Phục
• Cách Kiểm Tra Điều Kiện Bôi Trơn Hộp Giảm Tốc - Dầu Nhớt Bôi Trơn Hộp Giảm Tốc
• Phương pháp tháp lắp hộp giảm tốc, bảo trì, sửa chữa
• Motor giảm tốc đảo chiều quay khi đấu điện
• Ưu nhược điểm motor giảm tốc cũ, giá cả, cách chọn
• Các loại hộp giảm tốc nhiều người dùng nhất Châu Âu, Á
• Các motor giảm tốc rẻ nhất, bền nhất tại Việt Nam
• Cấu tạo hộp giảm tốc, thiết kế và tính lực truyền động bánh răng