Trong các điều kiện bôi trơn hộp giảm tốc, việc sử dụng dầu bôi trơn sẽ mang lại hoạt động trơn tru, thông suốt cho các chi tiết máy. Bên cạnh đó, dầu bôi trơn còn giúp cho hệ thống này luôn được bảo vệ nhằm ngăn chặn những bụi bẩn lọt vào trong hệ thống máy gây hư hại. Do đó, các bạn hãy chú ý sử dụng loại dầu bôi trơn ở mức độ sao cho phù hợp với nhiệt độ, tải trọng và tốc độ của động cơ.
Nội dung
1. Điều kiện bôi trơn hộp giảm tốc
Trước khi tìm hiểu về điều kiện bôi trơn hộp giảm tốc, chúng ta hãy cùng tìm hiểu về hộp số giảm tốc và dầu bôi trơn hộp giảm tốc nhé.
Hộp giảm tốc là một thiết bị dùng để làm giảm tốc độ của các vòng quay. Đây cũng là thiết bị trung gian giữa động cơ cũng như các bộ phận khác của máy móc trong dây chuyền sản xuất. Chúng có chức năng điều chỉnh tốc độ của động cơ điện sao cho phù hợp với mục đích và yêu cầu sử dụng.
Hộp giảm tốc thường dùng để làm giảm tốc độ của các vòng quay
Dầu bôi trơn dành cho hộp giảm tốc còn được gọi là dầu bánh răng, dầu hộp số,… chính là các chất lỏng có tác dụng bôi trơn nhằm mục đích chống mài mòn, làm mát động cơ. Đồng thời, làm kín hệ thống bánh răng của động cơ nên chúng được pha chế từ các loại dầu gốc và thêm các chất phụ gia.
Các chất phụ gia của dầu nhớt có tác dụng giúp cho dầu có được những tính chất phù hợp với điều kiện hoạt động của hộp giảm tốc. Dầu bôi trơn hộp giảm tốc còn giúp cho hộp giảm hoạt động được ổn định và góp phần kéo dài thêm tuổi thọ.
Hộp giảm tốc thường sử dụng dầu bôi trơn, do đó cần căn cứ vào tải trọng và tốc độ của động cơ để chọn loại dầu bôi trơn có độ nhớt thích hợp. Nguyên tắc cần tuân thủ là tốc độ chậm và tải trọng động cơ lớn thì độ nhớt của dầu phải cao, tốc độ nhanh và tải trọng nhỏ thì độ nhớt của dầu thấp.
Ngoài ra, bạn còn cần quan tâm đến nhiệt độ của môi trường nữa, ở Việt Nam ta thì quanh năm nhiệt độ chỉ khoảng từ 10 40 độ C nên sẽ không ảnh hưởng nhiều.
Dùng dầu bôi trơn cho hộp giảm tốc có nhiều ưu điểm hơn so với dùng mỡ bôi trơn, chẳng hạn như:
- Đồng đều được trên tất cả các bề mặt của động cơ.
- Có tác dụng rửa sạch các bề mặt, tránh được các loại cặn bẩn, tạp chất hay mạt kim loại.
- Có tác dụng giải nhiệt làm mát động cơ và dễ áp dụng được các biện pháp để giải nhiệt cưỡng bức.
- Dễ kiểm soát được mức độ bôi trơn cho hộp giảm tốc.
Trong thiết kế vỏ hộp số giảm tốc bôi trơn bằng dầu, nhiều người thường hay quên các rãnh dẫn dầu bôi trơn ở các vòng bi, điều này rất nguy hiểm. Một số hộp giảm tốc còn có hệ thống phun dầu cho đều tới các vị trí làm việc cũng như hệ thống ống để làm mát dầu.
Tuy nhiên, trong thực tế cũng có khi không thể dùng dầu bôi trơn được, ví dụ các gối đỡ độc lập hay các bộ truyền quá lớn của các máy cán công suất cao hoặc đôi khi là các thiết bị sấy, máy nghiền kiểu thùng quay,... thì buộc phải dùng mỡ để có thể bôi trơn được các bề mặt làm việc.
Căn cứ vào các ưu nhược điểm của hình thức bôi trơn hộp số này (ưu điểm của dầu chính là nhược điểm của mỡ), chúng ta cần có các lưu ý và quan tâm đúng mức thì vẫn có thể yên tâm sử dụng phương pháp bôi trơn hộp số bằng mỡ, nhưng cần lưu ý:
- Các chi tiết được bôi trơn cần phải có vỏ để bảo vệ, sao cho càng kín càng tốt, như vậy vừa có tác dụng ngăn bụi lọt vào động cơ, lại có tác dụng ngăn cả mỡ lọt ra.
- Dùng loại mỡ thích hợp đối với tải trọng, tốc độ cũng như nhiệt độ động cơ.
- Thường xuyên kiểm tra lượng mỡ được bôi trơn, tốt nhất bạn nên áp dụng chế độ bơm mỡ tùy theo chu trình của máy.
- Định kỳ thay mỡ: Cần rửa sạch mỡ cũ rồi tiến hành nạp mỡ mới.
2. Mức dầu cao nhất và thấp nhất trong hộp giảm tốc
Mức dầu thấp nhất:
- Với hộp giảm tốc khai triển, hộp giảm tốc đồng trục, cấp nhanh phân đôi: Dầu bôi trơn phải ngập chiều cao chân răng của bánh răng nhỏ nhất ở trong 2 bánh bị dẫn của hộp giảm tốc cấp nhanh và hộp giảm tốc cấp chậm.
- Còn với hộp giảm tốc trục vít bánh răng có trục vít đặt dưới thì phải ngập chiều cao ren của trục vít.
- Với hộp giảm tốc bánh răng nón trụ: Dầu bôi trơn cần ngập bề rộng của BR nón bị dẫn cặp br nón.
Dầu bôi trơn phải ngập chiều cao chân răng của bánh răng nhỏ nhất
Mức dầu cao nhất: Không nên vượt quá: 1/3 1/6 bán kính bánh răng lớn nhất (hộp giảm tốc khai triển, đồng trục, hộp giảm tốc cấp nhanh phân đôi) của đường ngang tầm viên bi hay còn gọi là con lăn dưới cùng của hộp giảm tốc trục vít bánh răng có trục vít đặt dưới.
Về mức dầu hoặc mỡ sử dụng trong hộp giảm tốc: Bạn nên sử dụng theo khuyến cáo của hãng sản xuất máy (thông thường tài liệu hướng dẫn của bạn sẽ chỉ rõ). Về nguyên tắc, dầu bôi trơn không bao giờ được đổ đầy vì phần tiếp xúc của hộp giảm tốc bánh vít trục vít chỉ có giới hạn. Nếu đổ đầy lượng dầu càng làm tăng lực cản trong hệ thống (thông thường chỉ dùng khoảng 1/3 thôi, vì dầu sẽ được đưa lên liên tục theo bánh răng).
Ngoài ra, loại dầu bạn đang dùng là loại tổng hợp hay loại khoáng (vì khả năng bôi trơn và làm mát động cơ của 2 loại dầu là khác nhau). Mỗi loại dầu có dầu gốc và các phụ gia khác nhau, chẳng hạn như: gốc PG (polyglycol), gốc PAO,... sẽ tương thích với loại dầu seal của hộp giảm tốc đó.
Vì vậy, các loại dầu mỡ bôi trơn đặc biệt thường là các loại dầu tổng hợp, mỡ có khả năng chịu nhiệt cao, độ âm sâu, sức chịu nước, chịu hóa chất, chịu tải trọng cao, chu kỳ bôi trơn kéo dài thì có thể lên đến 24000h.
3. Các loại dầu nhớt bôi trơn hộp giảm tốc
Người ta thường dùng các loại dầu nhớt sau đây để bôi trơn cho hộp giảm tốc:
- Dầu công nghiệp: Được dùng rộng rãi để có thể bôi trơn được nhiều loại máy khác nhau. Bôi trơn bằng phương pháp lưu thông thì chúng ta nên dùng dầu công nghiệp 45.
- Dầu tuabin: Có chất lượng cao nên thường dùng để bôi trơn các bộ truyền bánh răng giúp chúng quay nhanh.
- Dầu ô tô máy kéo: Tiêu biểu là dầu AK10 và AK15 cũng thường được dùng để bôi trơn cho hộp số giảm tốc.
Chú ý chọn độ nhớt của dầu bôi trơn cho hộp số trục vít tương ứng với v = 2 m/ s. Còn khi chọn độ nhớt ở 50 độ C tức là 280 centistoc, còn độ nhớt ở 100 độ C phải là 30 centistoc.
Dựa vào độ nhớt, người ta có thể chọn được loại dầu nhớt dành cho công nghiệp 30 (TOCT 1707 – 51).
Có nhiều loại dầu để bôi trơn cho hộp giảm tốc.
4. Các phương pháp bôi trơn hộp giảm tốc
Dầu bôi trơn cần được sử dụng một cách thường xuyên. Và cũng chính bạn phải căn cứ vào tốc độ và tải trọng của động cơ để lựa chọn những loại dầu bôi trơn có thông số phù hợp. Dầu bôi trơn được sử dụng để bôi trơn đồng đều trên tất cả bề mặt động cơ. Chúng có tác dụng làm sạch bề mặt để tránh khỏi các cặn bẩn, tạp chất hay mạt kim loại bị rơi rớt lại trong quá trình vận hành động cơ.
Bên cạnh đó, thực tế cho thấy rằng có nhiều trường hợp chúng ta không cần sử dụng dầu bôi trơn. Ví dụ như các gối đỡ của các hoạt động riêng lẻ, các gối đỡ độc lập hay các bộ truyền động quá lớn của những chiếc máy có công suất lớn, một số thiết bị sấy hoặc nghiền,…
Hãy thường xuyên kiểm tra kỹ lưỡng lượng dầu bôi trơn cũng như có những chế độ định kỳ thay nhớt hoặc theo dõi lượng dầu bôi trơn ở trong máy để tiến hành sửa chữa và thay thế kịp thời.
Có nhiều cách bôi trơn cho hộp giảm tốc, chẳng hạn như:
Bôi trơn hộp giảm tốc bằng mỡ bò: Công nghệ dùng mỡ bò để bôi trơn chỉ phù hợp cho những hộp giảm tốc có công suất lớn, nằm ở những vị trí nhiệt độ không bị quá thấp (nhiệt độ < 10 độ sẽ làm mỡ bị đông cứng) vì điều này gây khó khăn trong việc bôi trơn.
Ưu điểm của phương pháp bôi trơn bằng mỡ là nhiệt độ được sinh ra do ma sát giữa 2 bánh răng trong khi làm việc không làm mất đi độ nhớt của dầu mỡ, điều này thường làm cho mỡ bị ít rò rỉ ra môi trường bên ngoài.
Có nhiều cách bôi trơn cho hộp giảm tốc
Bôi trơn hộp giảm tốc bằng dầu: Tùy thuộc vào tốc độ cũng như tải trọng của hộp mả chúng ta khi làm việc cần chú ý để chọn được loại dầu có độ nhớt phù hợp. Với hộp giảm tốc làm việc với tốc độ chậm cùng với tải trọng lớn thì bạn cần chọn loại dầu có độ nhớt cao.
Khi hộp giảm tốc làm việc với tốc độ cao cùng với tải trọng nhỏ thì chúng ta phải dùng loại dầu bôi trơn giảm tốc có độ nhớt thấp. Ưu điểm của phương pháp này là việc bôi trơn được đồng đều lên trên tất cả các bề mặt của động cơ và có chuyển động tương đối với nhau. Đồng thời, dễ dàng kiểm soát được mức độ bôi trơn và bạn có thể áp dụng được hệ thống bôi trơn cưỡng bức.
Truyền động bánh răng của hộp giảm tốc thông thường được chọn phương pháp ngâm dầu. Chiều sâu của dầu lúc này thì chỉ cần ngập chiều cao chân răng của phần bánh răng bị dẫn là đủ.
Kết luận
Trên đây chính là một số lưu ý điều kiện bôi trơn hộp giảm tốc mà bạn cần biết để sử dụng dầu bôi trơn đúng cách cho hộp giảm tốc. Với phương pháp sử dụng dầu bôi trơn, chúng còn được trang bị thêm hệ thống phun dầu, dẫn dầu nhớt đến nơi có các chi tiết làm việc, hệ thống động cơ hay là các ống làm mát.
Nội Dung Có Thể Bạn Quan Tâm:
- Các Loại Vòng Chắn Dầu Hộp Giảm Tốc, Phân Biệt Vòng Chắn Dầu Và Vòng Phớt Dầu
- Quy Trình Bảo Dưỡng Hộp Số Giảm Tốc, Các Lỗi Thường Gặp, Nguyên Nhân, Cách Khắc Phục
- Phương pháp tháp lắp hộp giảm tốc, bảo trì, sửa chữa
- Motor giảm tốc đảo chiều quay khi đấu điện
- Ưu nhược điểm motor giảm tốc cũ, giá cả, cách chọn
- Các loại hộp giảm tốc nhiều người dùng nhất Châu Âu, Á
- Các motor giảm tốc rẻ nhất, bền nhất tại Việt Nam
- Cấu tạo hộp giảm tốc, thiết kế và tính lực truyền động bánh răng
