Thang máy hiện nay là thành phần không thể thiếu được trong các tòa nhà lớn, chung cư cao cấp, không ít gia đình cũng sử dụng động cơ thang máy trong nhà để việc di chuyển được thuận tiện hơn. Bạn có bao giờ đưa ra thắc mắc: cụ thể thang máy có cấu tạo như thế nào? Nó hoạt động ra sao để có thể tải được trọng lượng lớn như vậy trong thời gian ngắn? Cách tính chọn công suất động cơ thang máy thế nào cho chuẩn?
Nội dung
1. Động cơ thang máy, sơ đồ cấu tạo thang máy
a) Động cơ thang máy là gì?
Động cơ thang máy hay hộp giảm tốc thang máy là một thiết bị vô cùng quan trọng, nó quyết định khả năng vận hành, tải trọng và sự êm ái của thang máy khi sử dụng.
Động cơ thang máy chính là khâu dẫn động để giúp cho hộp số giảm tốc theo một vận tốc quy định, đồng thời làm quay puli để kéo cabin lên xuống. Động cơ cũng chính là điểm trung chuyển giữa 2 phần cabin và đối trọng thông qua hệ thống puli ma sát nằm trên motor cũng như các puli chuyển hướng khác.
b) Sơ đồ cấu tạo thang máy
Gồm có 2 loại như sau:
Loại thang máy có phòng máy: Được vận hành cùng với phòng máy riêng ở tầng trên cùng, trong đó có đặt cả máy kéo và tủ điện.
Sơ đồ cấu tạo của thang máy có phòng máy
Cấu tạo và chức năng của từng bộ phận trong thang máy có phòng máy như sau:
STT | Chi tiết | Chức năng |
1 | Bộ giảm chấn | Là thiết bị an toàn, dùng để dừng cabin hoặc đối trọng khi thang máy đi xuống quá giới hạn cho phép, đồng thời hấp thụ chấn động của cabin hoặc đối trọng khi chúng bị va chậm vào thiết bị này. |
2 | Cabin | Khoang dùng để vận chuyển hàng khách/ hàng hóa |
3 | Khung cabin | Dùng để đỡ cabin |
4 | Xích bù trừ | Xích bù trừ cho khối lượng cáp tải |
5 | Tủ điện | Tủ điều khiển toàn bộ hoạt động của thang máy |
6 | Đối trọng | Dùng để cân bằng khối lượng cabin |
7 | Bộ chống quá tốc | Có chức năng phát hiện thang máy quá tốc |
8 | Cáp của bộ chống quá tốc | Được nối với bộ điều khiển chống quá tốc để kích hoạt thắng cơ. |
9 | Puli căng cáp | Tạo độ căng thích hợp cho dây cáp của bộ chống quá tốc |
10 | Ray dẫn hướng | Hướng dẫn cho cabin thang máy và đối trọng di chuyển theo chiều thẳng đứng |
11 | Shoe dẫn hướng | Dùng để dẫn hướng cho cabin và đối trọng, được ráp chạy dọc theo phần ray dẫn hướng |
12 | Cáp tải | Dùng để nối cabin và đối trọng để truyền lực dẫn động của thang máy đến cả cabin lẫn đối trọng |
13 | Bộ truyền cửa tầng | Có chức năng mở đóng cửa tầng |
14 | Bộ báo tải | Dùng để xác định tải trọng của cabin |
15 | Thắng cơ | Thiết bị dừng cabin thang máy nếu bộ chống quá tốc được kích hoạt vì bị quá tốc |
16 | Puli treo cabin | Dùng để treo cabin và đối trọng bằng dây cáp tải |
17 | Máy kéo | Dùng để di chuyển cabin bằng cáp tải |
18 | Cáp hành trình | Cung cấp tín hiệu cùng với nguồn điện cho cabin |
Thang máy không có phòng máy: Là loại thang máy không sử dụng phòng máy. Cấu tạo và chức năng của từng bộ phận của chúng như sau:
STT | Chi tiết | Chức năng |
1 | Bộ giảm chấn | Dùng để dừng cabin hoặc đối trọng khi thang máy đi xuống quá giới hạn cho phép, đồng thời có thể hấp thụ chấn động của cabin hoặc các đối trọng khi chúng bị va vào thiết bị này. |
2 | Cabin | Khoang vận chuyển hàng khách hoặc hàng hóa |
3 | Bộ truyền cửa cabin | Dùng để mở đóng cửa cabin |
4 | Khung an toàn trên đầu cabin | Dùng để ngăn người làm việc khỏi bị rơi xuống hố thang máy trong quá trình bảo trì hoặc thực hiện kiểm tra trên đầu cabin |
5 | Tủ điện | Tủ điều khiển toàn bộ hoạt động của thang máy |
6 | Đối trọng | Cân bằng khối lượng cho cabin |
7 | Bao che đối trọng | Dùng bảo vệ để cho người làm việc không phải tiếp xúc với đối trọng khi bảo trì hoặc kiểm tra trong hố thang máy |
8 | Bộ chống quá tốc | Thiết bị dùng để phát hiện quá tốc |
9 | Cáp của bộ chống quá tốc | Cáp được nối vào bộ chống quá tốc nhằm kích hoạt thắng cơ |
10 | Puli căng cáp của bộ chống quá tốc | Tạo độ căng thích hợp cho cáp của bộ chống quá tốc |
11 | Ray dẫn hướng | Hướng dẫn cho cabin và đối trọng của động cơ di chuyển theo chiều thẳng đứng |
12 | Shoe dẫn hướng | Dẫn hướng cabin và đối trọng dọc theo ray dẫn hướng |
13 | Hộp vận hành HIP | Được lắp đặt ở tầng trên cùng để vận hành cabin thang máy trong quá trình bảo trì, bảo dưỡng hoặc kiểm tra |
14 | Cáp tải | Nối cabin và đối trọng của thang máy để truyền lực dẫn động của máy kéo cho đến cabin và đối trọng. |
15 | Bộ truyền cửa tầng | Dùng để mở đóng cửa tầng |
16 | Bộ báo tải | Xác định tải trọng của cabin |
17 | Thắng cơ | Dừng cabin khi bộ chống quá tốc đã được kích hoạt vì bị quá tốc |
18 | Máy kéo | Dùng để di chuyển cabin bằng dây cáp tải |
19 | Cáp hành trình | Cáp cung cấp tín hiệu, nguồn điện cho cabin |
2. Cơ chế hoạt động của thang máy
a) Cơ chế hoạt động của thang máy khi mất điện
Nếu xảy ra tình trạng mất điện đột ngột hoặc khi cầu dao được kích hoạt, cabin thang máy được trang bị chức năng cứu hộ tự động nên khi mất điện sẽ tự động di chuyển và dừng lại ngay ở tầng gần nhất bằng nguồn điện ở bình ắc quy để mở cửa để nhằm điều kiện sơ tán tốt nhất cho hành khách.
Trong trường hợp bị mất điện thì chiếc đèn chiếu sáng khẩn cấp của cabin thang máy sẽ bật lên. Khi đã hết khoảng thời gian được xác định trước và sau khi khôi phục lại nguồn điện, cabin sẽ tự động tiếp tục vận hành bình thường.
b) Cơ chế hoạt động của thang máy khi xảy ra hỏa hoạn
Với những thang máy có trang bị chức năng hoạt động ngay cả khi có hỏa hoạn (FER): khi kích hoạt công tắc hoạt động trong trường hợp xảy ra hỏa hoạn tại phòng điều khiển, trong sảnh đợi thang máy,... hoặc bất cứ khi nào thang máy nhận được tín hiệu từ báo động là có hỏa hoạn thì tất cả các cabin trong cùng nhóm sẽ di chuyển ngay đến tầng có hỏa hoạn để sơ tán hành khách.
Công tắc hoạt động trong trường hợp có hỏa hoạn thường được lắp đặt tại vị trí nhất định theo ý của khách hàng. Trong chức năng này, tầng sơ tán cũng đã được quy định và cài đặt trước khi đặt hàng, đó là các tầng mà cabin thang máy sẽ đến và dừng lại để cho hành khách kịp thời sơ tán ra khỏi cabin.
3. Tính chọn công suất động cơ, hộp giảm tốc cho thang máy
Chúng ta có thể tính được công suất động cơ thang máy theo công thức sau: P (công suất thang máy) = Năng lượng sử dụng/ đơn vị thời gian.
Đối với thang máy dùng trong gia đình, công suất được tính dựa vào từng loại thang cũng như tải trọng của thang. Cụ thể:
- Thang máy có sử dụng phòng máy, công suất động cơ thang máy sẽ tương ứng với từng tải trọng của thang máy dưới đây:
STT | Tải trọng thang máy loại có phòng máy | Công suất thang máy |
1 | Thang máy có tải trọng từ 300 350kg | Động cơ điện 3 pha 3,0 KW |
2 | Thang máy có tải trọng từ 400 450kg | Động cơ điện 3 pha 5,0 KW |
3 | Thang máy có tải trọng từ 500 800kg | Động cơ điện 3 pha 7,5 KW |
4 | Thang máy có tải trọng từ 900kg trở lên | Động cơ điện 3 pha 11,0 KW |
- Thang máy không phòng máy: Cũng tương tự dòng thang máy có phòng máy, loại sản phẩm không có phòng máy công suất thang máy cũng phụ thuộc vào từng mức tải trọng thang máy.
STT | Tải trọng thang máy gia đình không phòng máy | Công suất thang máy |
1 | Thang máy có tải trọng 300 350kg | Motor điện 3 pha 2,2 KW |
2 | Thang máy có tải trọng 400 450kg | Motor điện 3 pha 3,2 KW |
3 | Thang máy có tải trọng 500 800kg | Motor điện 3 pha 4,5 KW |
4 | Thang máy có tải trọng 900kg trở lên | Motor điện 3 pha 5,5 KW - Motor điện 3 pha 6,7 KW |
4. Những lưu ý giúp thang máy hoạt động hiệu quả và an toàn
Kiểm tra để xác nhận rằng thang máy hoạt động bình thường, có độ êm ái khi chạy, đạt độ chính xác tuyệt đối khi dừng,... bằng cách chạy thử thang máy từ tầng dưới cùng lên đến tầng trên cùng ít nhất là đủ 1 vòng.
Kiểm tra cánh cửa ở mỗi tầng để đảm bảo không bị hư hại và cho phép đóng mở bình thường. Thang máy cần phải không có bụi bẩn và các vật lạ trên các rãnh sill cửa cabin cũng như cửa vào. Hơn nữa, các thiết bị dùng để đảo chiều cửa, chẳng hạn như cảm biến cửa điện tử phải được hoạt động bình thường.
Kiểm tra để đảm bảo các màn hình trong các bảng hiển thị số tầng và cabin không có bất thường nào trong quá trình hiển thị. Chú ý làm sạch bụi bẩn hoặc hư hại trên nút gọi tầng, bảng điều khiển trong cabin để không có bất thường trong quá trình vận hành.
Kiểm tra để xác nhận rằng thang máy hoạt động bình thường
Luôn kiểm tra xem đèn cabin và đèn chiếu sáng khẩn cấp có hoạt động bình thường không, đồng thời, các thông tin quan trọng đối với hành khách, ví dụ bảng hướng dẫn và biển cảnh báo an toàn được bố trí sao cho đúng cách. Nếu hố thang máy bị ngập nước hay có sự cố thì phải liên hệ với đơn vị bảo trì ngay lập tức.
Chỉ đưa vào hoạt động, sử dụng các loại thang máy đã được bảo dưỡng thường xuyên, luôn ở trong trạng thái kỹ thuật tốt, đảm bảo đáp ứng các yêu cầu thẩm định của các cơ quan nhà nước. Chú ý bảo dưỡng thang máy định kỳ với những đơn vị cung cấp dịch vụ bảo trì chất lượng.
Không tự ý sửa chữa bất kỳ phần nào của thang máy khi không có giám sát của các kỹ thuật viên. Tải trọng cabin thang máy cần được sắp xếp cân đối ở trên bề mặt sàn. Không đem vào thang máy các hàng hóa cồng kềnh và có trọng lượng lớn.
Tuân thủ mọi nội quy thang máy khi sử dụng. Nội quy thang máy cần phải được dán ở những nơi thuận tiện, dễ nhìn thấy nhất. Khi vận chuyển các hàng hóa có khả năng gây ra cháy nổ cao thì cần có biện pháp để bảo vệ, tuyệt đối không đem theo cùng với người.
Clip chi tiết thang máy xây dựng - cấu tạo và nguyên lý hoạt động
Kết luận
Tìm hiểu về cấu tạo và nguyên lý hoạt động của động cơ thang máy cũng như cách tính chọn công suất thang máy trên đây sẽ giúp người dùng lựa chọn được loại thang máy phù hợp nhất. Hy vọng các thông tin trong bài viết đã giúp cho bạn biết cách sử dụng, bảo dưỡng thang máy an toàn, nhanh chóng và hiệu quả hơn.
Nội Dung Có Thể Bạn Quan Tâm:
- Motor Điều Tốc: Ứng Dụng, Các Phương Pháp Điều Khiển Tốc Độ
- Hướng Dẫn Điều Khiển Tốc Độ Motor 1 Pha, Bộ Điều Chỉnh Tốc Độ Motor 220v
- Phương pháp tháp lắp hộp giảm tốc, bảo trì, sửa chữa
- Motor giảm tốc đảo chiều quay khi đấu điện
- Ưu nhược điểm motor giảm tốc cũ, giá cả, cách chọn
- Các loại hộp giảm tốc nhiều người dùng nhất Châu Âu, Á
- Các motor giảm tốc rẻ nhất, bền nhất tại Việt Nam
- Cấu tạo hộp giảm tốc, thiết kế và tính lực truyền động bánh răng
