Cách Đấu Dây Động Cơ Điện 3 Pha Đảo Chiều

Bạn có bao giờ cảm thấy khó chịu khi động cơ điện 3 pha cứ "chạy một chiều", không theo ý mình? Muốn máy bơm nước đổi hướng, quạt gió quay ngược lại, hay máy cắt hoạt động linh hoạt hơn? Đừng lo lắng, bí quyết nằm gọn trong "Đảo chiều động cơ 3 pha" đấy!

Với những hướng dẫn chi tiết, dễ hiểu, bài viết này sẽ giúp bạn trở thành "thầy phù thủy" điều khiển cả hướng đi của động cơ 3 pha. Bạn sẽ không còn phải phụ thuộc vào nguồn điện hay cách lắp đặt ban đầu, mà tự do "hô biến" hướng quay chỉ với vài thao tác đơn giản.

Không cần chuyên môn điện phức tạp, chỉ cần đam mê tìm tòi và mong muốn làm chủ công việc, bạn hoàn toàn có thể chinh phục kỹ thuật "Đảo chiều động cơ 3 pha". Hãy cùng khám phá thế giới đầy thú vị này và biến những chiếc máy điện thành trợ thủ đắc lực, phục vụ mọi nhu cầu của bạn!

1. Mục đích đảo chiều motor 3 pha

Mục đích của việc đảo chiều động cơ 3 pha cũng khá rõ ràng. Như các bạn đã biết, motor điện đã và đang được sử dụng trong sản xuất và đời sống ngày càng phổ biến. Bên cạnh đó, động cơ điện 3 pha cũng đã và đang được cung ứng hết sức đa dạng cả về chủng loại cũng như thiết kế cùng với công suất, kích thước của sản phẩm.

Với những trường hợp động cơ được sử dụng chính là động cơ 3 pha nhưng nguồn phát của nó lại chỉ là nguồn 1 pha, chúng ta cần phải tìm cách khắc phục. Một trong những cách mà các bạn có thể tham khảo đó chính là đấu motor điện 3 pha trở thành 1 pha để cho động cơ có thể hoạt động tốt nhất.

Sơ đồ đảo chiều động cơ điện 3 pha sang 1 pha

2. Nguyên lý của quá trình đảo chiều động cơ 3 pha

Trên thực tế thì động cơ điện 3 pha có thể làm việc bình thường ở lưới điện 1 pha nếu bạn sử dụng 1 tụ điện. Tụ điện này sẽ có tác dụng mở máy cho động cơ đạt tới 80% công suất định mức. Mặc dù vậy, người ta vẫn thường áp dụng cách đảo chiều đối với các loại động cơ điện 3 pha có công suất <2KW. Lúc đó, người ta sẽ chọn cho mỗi động cơ 1 sơ đồ đấu nối và trị số tụ điện sao cho phù hợp với các yêu cầu ở dưới đây:

• Lượng điện áp định mức của động cơ (còn gọi là hiệu điện thế) trên cuộn dây là không đổi.
• Đặt 1 trong 2 cuộn dây pha chuyển sang cuộn làm việc, cuộn còn lại sẽ chuyển thành cuộn khởi động.
• Trị số tụ điện được lựa chọn phải đảm bảo được tiêu chí là góc lệch pha giữa dòng điện cuộn làm việc cuộn khởi động phải đạt được 900.

Sơ đồ nguyên lý của quá trình đảo chiều động cơ 3 pha

3. Cách đấu dây mạch đảo chiều động cơ điện 3 pha

Dưới đây là những hướng dẫn đơn giản về cách đấu điện 3 pha 200V và 220V để trở thành nguồn điện 1 pha. Cách này thường sử dụng cho các thiết bị điện như: máy nén khí, máy cắt, máy bơm, máy phát điện, máy khoan,… Cách đấu điện 3 pha tương đối dễ dàng, an toàn, hiệu quả đối với các loại máy móc, động cơ điện.

Cách đấu điện cho động cơ 3 pha 200V

• Điện 3 pha là dòng điện sử dụng 3 pha dây nóng và 1 pha dây nguội, nằm trên hệ thống điện có 3 pha và 4 dây ra. Cách đấu nối dây điện ra 3 pha 200V từ nguồn điện 3 pha 380V thường dùng cho các thiết bị điện 3 pha được nhập khẩu từ Nhật, Mỹ.
• Trên thực tế, dòng điện 3 pha thường được sử dụng rất nhiều cho các hệ thống máy móc, dây chuyền sản xuất công nghiệp, nhà xưởng, cơ quan, xí nghiệp,... có yêu cầu sử dụng nhiều loại máy móc công suất lớn với những yêu cầu cao về dòng điện.
• Hiện nay, động cơ điện 3 pha đã được dùng rộng rãi hơn thời gian trước đây rất nhiều. Một số hộ gia đình khá giả có điều kiện, có nhiều loại thiết bị điện, hoặc có thể tận dụng nguồn điện 3 pha đang có sẵn để sử dụng trong gia đình.
• Đấu nối hình tam giác: Động cơ điện 3 pha thường được đấu dây theo hình tam giác khi mà thông số của động cơ điện có giá trị 200V/ 380V và điện áp của mạng lưới điện lúc này là 110V/ 220V. Trong trường hợp này, hệ thống dây điện sẽ được đấu nối theo hình tam giác để phù hợp đối với mức thông số điện áp của động cơ điện lúc này đang ở mức thấp nhất là 200V, nhưng điện áp của mạng lưới điện lại ở mức cao nhất là 220V.

Cách đấu dây theo sơ đồ như sau:

Sơ đồ đấu nối dây điện cho động cơ 3 pha 200V

Cách đấu điện cho động cơ 3 pha thành 1 pha 220V

• Nội dung phần này, chúng tôi sẽ chia sẻ cách tách dòng điện 3 pha thành 1 pha 220V trong hệ thống động cơ điện 3 pha 4 dây ra có điện thế 380V. Tuy nhiên, trong một số trường hợp thực tế thì cách đấu nối có thể khác nhau, các bạn cần chú ý nhé.
• Đường dây hạ thế lúc này sẽ bao gồm 4 dây, trong đó : 3 dây pha và 1 dây là trung tính. Tên gọi động cơ điện 3 pha cũng được bắt nguồn từ đây, 3 dây pha sẽ được gọi là dây nóng, còn dây trung tính thì được gọi là dây nguội.
• Điện áp giữa 2 dây pha (dây nóng) chính là điện áp dây có giá trị lên đến 380V. Điện áp giữa 1 dây pha và 1 dây trung tính được xem là điện áp pha, có giá trị là 220V. Đây là dòng điện mà chúng ta cần tách ra. Vậy, muốn tách lấy điện 1 pha từ trong hệ thống điện 3 pha thì bạn chỉ cần đấu với 1 dây pha bất kì và 1 dây trung tính là được.
• Điện 3 pha bao gồm 3 dây và 4 dây ra: Ở các cột điện cao thế chỉ có 3 dây pha nhưng khi được đưa về các nhà máy qua biến áp thì  lại có 4 dây, dây thứ 4 người ta còn gọi là dây mass, nó trông cũng giống với ký hiệu nối đất.
• Trong kỹ thuật điện, sợi dây mass sẽ được gọi tên là dây trung tính và được lấy từ 1 điểm chụm 3 điểm cuối của 3 cuộn dây pha là A, B và C. Hay chúng ta còn gọi đó là biến áp 3 pha được đấu nối hình tam giác hoặc hình sao.
• Để hiểu rõ vấn đề này bạn có thể tham khảo thêm về biến áp 3 pha và cách đấu dây hình sao và hình tam giác. Nếu bạn lấy 1 dây pha và 1 dây đem nối xuống đất ẩm thì phụ tải vẫn sẽ hoạt động bình thường, nhưng hiệu suất của nó sẽ rất thấp.

Đổi nguồn điện cho động cơ 3 pha 200V

• Đối với các thiết bị điện được nhập khẩu từ Nhật Bản sẽ sử dụng nguồn điện 3 pha 200V. Cùng hệ thống bảng điện tử sử dụng thiết bị điện của Nhật sẽ không thể sử dụng được ở Việt Nam cùng với mức điện áp đo được là 380V 3 pha.
• Cách để chuyển đổi nguồn điện 3 pha 200V là các bạn có thể sử dụng thêm 1 chiếc máy biến áp để hạ thế dòng điện từ 380V xuống bằng với mức điện áp phù hợp với thiết bị điện. Tuy nhiên, các loại máy biến áp thường không có chức năng ổn áp, cho nên khi sử dụng điện áp nguồn cung cấp sẽ biến thiên theo điện áp đi ra.
• Đối với những khu vực có điện áp đầu không được ổn định thì sẽ cho ra điện áp cao. Điều này gây ảnh hưởng lớn đến hoạt động cũng như tuổi thọ của máy.

Sơ đồ công tắc để đổi nguồn điện cho động cơ 3 pha 200V

4. Cách đấu điện 3 pha sang 1 pha đơn giản nhất

Ở đây, chúng tôi sẽ chia sẻ tới các bạn cách đấu điện 3 pha sang 1 pha trong hệ thống 3 pha 4 dây ra có điện áp là 380V. Đường dây hạ thế lúc này sẽ bao gồm có 4 dây gồm 3 dây pha (tức là dây nóng) và 1 dây trung tính (tức là dây nguội). Lượng điện áp lúc này giữa 2 dây pha nóng sẽ có giá trị lên đến 380V.

Còn điện áp tồn tại giữa 1 dây nóng và 1 dây nguội chính là điện áp pha có giá trị điện thế là 220V. Đây cũng chính là giá trị dòng điện mà chúng ta cần phải tách ra. Các bạn chỉ cần đấu 1 dây trung tính vào 1 dây pha bất kỳ là đã có thể lấy được điện 1 pha từ trong hệ thống điện 3 pha.

Kết nối tụ điện thường trực với động cơ khi tiến hành đấu motor 3 pha thành 1 pha như sau: Động cơ điện 3 pha thông thường được kết nối chủ yếu theo 2 cách, đó là đấu hình sao và đấu hình tam giác. Vì vậy, để đơn giản hóa việc thực hiện chuyển đổi động cơ 3 pha thành động cơ 1 pha, các bạn chỉ cần sử dụng 1 tụ điện thường trực để có thể sử dụng động cơ 3 pha sao cho chúng hoạt động cùng với điện áp 1 pha. Bên cạnh đó, bạn cũng nên tìm hiểu kỹ lưỡng hơn về cách đảo chiều quay của động cơ, phương pháp ước lượng và tính toán cho điện dung của tụ điện sao cho phù hợp với các thiết bị điện của mình.

Kết nối tụ thường trực được áp dụng với động cơ đấu nối hình tam giác: Các bạn chỉ cần lắp đặt tụ điện tương tự như hình vẽ dưới đây. Trong đó, ký tự * có ý nghĩa là sự thay đổi giữa đầu nối sao của tụ điện để tiến hành đảo chiều quay của động cơ.

Kết nối tụ điện với động cơ điện đấu nối theo hình tam giác

Kết nối tụ điện cùng với động cơ đấu nối hình sao: Cũng tương tự như đấu nối động cơ hình tam giác, các bạn chỉ cần làm theo hướng dẫn và sơ đồ dưới đây. Ký tự * có nghĩa là thay đổi giữa đầu nối của tụ điện nhằm cho phép bạn đảo chiều quay cho động cơ.

Kết nối tụ điện thường trực cùng với động cơ đấu nối hình sao

Cách chọn tụ điện thường trực phù hợp: Các bạn cần chọn tụ điện với các thông số kỹ thuật phù hợp, tương ứng với dòng điện 3 pha đang sử dụng. Bởi lẽ, công việc lựa chọn tụ điện thường trực sẽ đóng vai trò quan trọng đối với các thiết bị điện chưa có được lượng điện dung phù hợp. Nếu không cẩn thận có thể gây ảnh hưởng đến hiệu suất làm việc của động cơ, thậm chí có thể gây cháy nổ, chập cuộn dây nối của máy.

Đấu Điện Động Cơ Điện

5. Cách chọn công tắc đảo chiều phù hợp:

• Công suất của công tắc đảo chiều:

Công suất của công tắc đảo chiều phải lớn hơn hoặc bằng công suất của động cơ. Nếu công suất của công tắc đảo chiều nhỏ hơn công suất của động cơ, có thể dẫn đến tình trạng công tắc bị cháy.

• Điện áp của công tắc đảo chiều:

Điện áp của công tắc đảo chiều phải phù hợp với điện áp của nguồn điện. Nếu điện áp của công tắc đảo chiều nhỏ hơn điện áp của nguồn điện, có thể dẫn đến tình trạng động cơ không hoạt động.

• Loại công tắc đảo chiều:

Có nhiều loại công tắc đảo chiều khác nhau trên thị trường, ví dụ như: công tắc đảo chiều dạng nút nhấn, công tắc đảo chiều dạng xoay, công tắc đảo chiều dạng contactor. Loại công tắc đảo chiều cần lựa chọn phụ thuộc vào cách đấu dây của động cơ và nhu cầu sử dụng của người dùng.

6. Cách bảo dưỡng và sửa chữa động cơ 3 pha:

• Thay dầu định kỳ cho động cơ:

Dầu bôi trơn đóng vai trò quan trọng trong việc giảm ma sát và bảo vệ các bộ phận của động cơ. Do đó, cần thay dầu định kỳ cho động cơ theo khuyến cáo của nhà sản xuất.

• Kiểm tra và bảo dưỡng các bộ phận của động cơ:

Cần thường xuyên kiểm tra và bảo dưỡng các bộ phận của động cơ như: ổ trục, dây điện, tụ điện. Việc kiểm tra và bảo dưỡng định kỳ sẽ giúp phát hiện sớm các hư hỏng tiềm ẩn và ngăn ngừa sự cố xảy ra.

7. Các lưu ý khi sử dụng động cơ 3 pha:

• Sử dụng đúng nguồn điện cho động cơ:

Cần sử dụng đúng nguồn điện cho động cơ, bao gồm cả điện áp và tần số. Việc sử dụng sai nguồn điện có thể dẫn đến hư hỏng động cơ.

• Không quá tải động cơ:

Cần tránh để động cơ hoạt động quá tải. Quá tải có thể dẫn đến tình trạng động cơ bị nóng, giảm tuổi thọ và hiệu suất hoạt động.

• Bảo vệ động cơ khỏi bụi bẩn và ẩm ướt:

Cần bảo vệ động cơ khỏi bụi bẩn và ẩm ướt. Bụi bẩn và ẩm ướt có thể dẫn đến tình trạng động cơ bị chập cháy, hư hỏng.

Kết luận:

Bài viết đã cung cấp đầy đủ thông tin về cách đảo chiều động cơ 3 pha sang 1 pha, bao gồm nguyên lý, cách đấu dây, kết nối tụ điện, cách chọn công tắc đảo chiều, cách bảo dưỡng và sửa chữa động cơ, cũng như các lưu ý khi sử dụng động cơ. Hy vọng bài viết này sẽ giúp ích cho người đọc trong việc sử dụng và bảo trì động cơ 3 pha hiệu quả.

Nội Dung Có Thể Bạn Quan Tâm:

• Cách Xác Định Đầu Dây Motor 3 Pha Và Sơ Đồ Đấu Dây Động Cơ Điện 3 Pha
• Motor Điện 3 Pha Xuất Khẩu Châu Âu, Cấu Tạo, Ký Hiệu, Tiêu Chuẩn Thiết Kế
• Giá Motor 3 Pha Hitachi Toshiba Mitsubishi Nhật, ABB, Siemens Đức, Giá Quấn Lại Motor Toàn Quốc
• Động Cơ Parma, Thương Hiệu Bán Chạy Nhất Việt Nam, Quy Mô Tập Đoàn
• Biến Tần Điều Khiển Tốc Độ Motor 3 Pha, Lợi Ích, Khái Niệm
• Cách Đấu Điện Motor 1 Pha, Đấu tụ, Đảo Chiều Tùy Ý